LAMAN

Sabtu, 17 Oktober 2015

Wawacan



Wangenan
Kecap wawacan asal kecapna tina "waca"  nu hartina "maca" atawa “dibaca”. Wawacan téh mangrupa karya sastra sampeuran anu wangunna nuturkeun pola patokan pupuh. Eusina ngébréhkeun hiji gunggungan carita anu ngandung hiji téma. Caritana panjang, sabab diwangun ku loba palaku anu ngalalakon sarta jalan caritana loba bagianana. 
Wawacan kaasup kana wangun fiksi. Nyaéta naon-naon anu dicaritakeun sagemblengna ukur rékaan atawa imajinasi pangarang.
Ku lantaran  ngagunakeun patokan pupuh, tangtu dina macakeunana ogé dihaleuang -keun/ditembangkeun maké lagam pupun anu 17, kauger ku ku guru lagu, guru wilangan. Seni macakeun wawacan sok disebut beluk.

Sajarah Asal Muasalna
Nurutkeun sajarahna Wawacan téh asalna ti Jawa (Mataram), asupna wawacan ka tatar Sunda sabada karajaan-karajaan nu aya di tatar Sunda kaéréh ku Mataram dina abad ka-17 M, bareng jeung basa Jawa ka wilayah Jawa Barat, ku pangaruhna kakawasaan Mataram.  Saterusna basa Jawa téh mangrupa basa resmi nu digunakeun ku pamaréntahan mangsa harita, nepikeun ka pertengahan abad ka-19.

Struktur Wawacan
Nilik kana wangunna, wawacan ngabogaan struktur saperti
   Manggalasastra  (alofon):  eusina neda widi katut muji sukur ti anu nulis ka Nu Maha Kawasa katut solawat ka Kangjeng Rosul;
   Eusi: guluyurna carita ti mimiti nepi ka tamat;
   Bagian panutup (kolofon): eusina titimangsa ditulisna éta wawacan

Conto Manggalasastra
Kasmaran kaula muji
ka Gusti Ajawajala
nu murah ka mahluk kabéh
jeung muji utusanana
Kangjeng Nabi Muhammad
nya éta Nabi panutup
miwah muji sahabatna
(wawacan  Rengganis)



Conto Kolofon
Tamatna kaula ngarang
Pukul tujuh malem Kemis
di tanggal tujuh welasna
kaleresan bulan April
taun Kangjeng Maséhi
saréwu dalapan ratus
jeung genep puluh dua
marengan hijrahna Nabi
saréwu dua ratus tujuh puluh dalapan
(Wawacan Panji Wulung)
 

Ciri-Ciri Wawacan
1.      Mangrupa karangan narasi (carita)
2.      Jalan caritana panjang
3.      Kaasup kana wangun karangan ugeran
4.      Dianggit maké patokan pupuh
5.      Ditepikeunana ditembangkeun (beluk)
6.      Parapalakuna umumna jalma linuhung
7.      Kanyahoan nu ngarang jeung waktu nulisna
8.      Jalan caritana umumna ngandung unsur pamohalan
9.      Dipidangkeun di nu hajatan, saperti salametan orok, khitanan, gusaran, kawinan, jeung salametan sabada panén.

Wawacan nu geus dibukukeun


H.Abdul Salam  nulis Wawacan Rengganis
R.Soeriadiredja nulis Wawacan Purnama Alam.
Awal abad ke-20:
R.Memed Satrahadiprawira nulis:Wawacan Enden Saribano
R.Satjadibrata  nulis:Wawacan Sastra-sastri.
Tubagus Djajadilaga nulis:Wawacan Kidung Sunda.
Mas Natawisastra  nyadur:Wawacan Bispuradja.
R.H. Boerhan Kartadiredja  nulis:Wawacan Natasungkawa.
M.Kartadimadja  nulis Wawacan Jaka Sundang.
 R.Machjar Angga Kusumah Dinata nulis:Wawacan Nalaka Suraboma
Engka Widjaja  nulis:Wawacan Lutung Kasarung
Nyi R. Siti Hadidjah nulis:Wawacan Rusiah Nu Kasep
M.A.Salmun  nyadur:Arjuna Wiwaha dina wangun  wawacan dijudulan Mintaraga
M.Sastradiredja menyadur :Wawacan Damar Wulan jeung Wawacan Prabu Udayana.

 
 

Tidak ada komentar: